حفاظت چشم
حفاظت چشم یکی از شاخصه های مهم در زمینه ایمنی لیزر محسوب می شود. این اهمیت به دلیل حساسیت بالای چشمها در برابر پرتوها و در عین حال اهمیت چشم به عنوان یک عضو مهم بدن است. انواع مختلف پرتوهای لیزر منجر به بروز آسیب های مختلف به چشم می شود. یکی از مهمترین آسیبهای چشم، آسیب شبکیه است که اغلب به دلیل تابش بیش از حد نور مرئی یا طیف نزدیک در ناحیه فرو سرخ اتفاق می‌افتد. از دیگر آسیبهای چشم، می توان، آسیب قرنیه یا عدسی را نام برد که دلیل آن تابش پرتو میان فرو سرخ ( دلیل جوش) یا ماوراء بنفش است که منجر به بروز آب مروارید عدسی چشم خواهد شد.
حفاظت چشم یکی از شاخصه های مهم در زمینه ایمنی لیزر محسوب می شود. این اهمیت به دلیل حساسیت بالای چشمها در برابر پرتوها و در عین حال اهمیت چشم به عنوان یک عضو مهم بدن است. انواع مختلف پرتوهای لیزر منجر به بروز آسیب های مختلف به چشم می شود. یکی از مهمترین آسیبهای چشم، آسیب شبکیه است که اغلب به دلیل تابش بیش از حد نور مرئی یا طیف نزدیک در ناحیه فرو سرخ اتفاق می‌افتد. از دیگر آسیبهای چشم، می توان، آسیب قرنیه یا عدسی را نام برد که دلیل آن تابش پرتو میان فرو سرخ ( دلیل جوش) یا ماوراء بنفش است که منجر به بروز آب مروارید عدسی چشم خواهد شد.
شکل ۱: عینک محافظ چشم با فیلتر شیشه ای نارنجی و قاب محافظ .
در زمان کار با منابع نور خطرناک روش های مختلف حفاظت از چشم ضروری است. اولین قدم جهت حفاظت از چشم در برابر پرتوها، ممانعت از رسیدن پرتوهای خطرناک به صورت است. ولیکن در اغلب موارد این امر اجتناب ناپذیر است. از این رو استفاده از عینکهای محافظ لیزر جهت محافظت بیشتر از چشم ضروری به نظر می رسد. در تصویر شماره ۱ نمونه ای از این عینکها نشان داده شده است. انواع مختلف این عینکها ممکن است شامل فیلترهای جذبی نور بوده و یا از روکش های دی الکتریک چند لایه ساخته شده باشد تا مثل آینه های براگ در برابر طول موجهای مستقیم عمل کند.
خصوصیات مورد نیاز عینکهای محافظ
خصوصیات عینکهای محافظ شامل موارد زیر است:
خصوصیات مورد نیاز عینکهای محافظ
خصوصیات عینکهای محافظ شامل موارد زیر است:
- سطح بسیار بالایی از نور تابشی لیزر به وسیله عینک جذب شده و بازتابیده شود
- محافظت کافی از پرتوهایی که از مقابل تابیده می شوند (مخصوصا زمانیکه با لیزرهای توان بالا کار می شود)
- مقاومت عینک و روکش حتی در شرایط گرمای شدید ناشی از انتشار پرتو لیزر . فقدان پرتو نوری (مخصوصا برای استفاده با لیزرهای پالس کوتاه ) ضد خش
- یک برچسب با علائم واضح مرتبط با نوع حفاظت ( برای جلوگیری از استفاده نابجا از عینکهایی که در شرایط مختلف قادر به محافظت کافی از چشم نیستند ).
- سهولت استفاده: حداکثر ظرفیت نور موثر روز، زاویه دید کافی ( برای جلوگیری از برخورد ناگهانی اشیاء ) جلوگیری از نفوذ حرارت و رطوبت داخل محفظه عینک و سبکی وزن برای جلوگیری از فشار های زیاد به پوست صورت
در نظر گرفتن تمام این خصوصیات به طور همزمان در یک عینک دشوار است. بعضی از نمونه های بارز این محدودیت ها شامل موارد زیر است:
- در آزمایشات با پرتوهای مرئی لیزر با رنگهای مختلف، به دست آوردن همزمان افت شدید قدرت موج در تمام طول موجهای لیزر و انتقال در دیگر طول موجهای مرئی می تواند مشکل باشد.
- عینکهای ایمنی محافظ در برابر پرتوهای توان بالا باید طراحی بسته‌ای داشته و اغلب شامل فلیترهای شیشه ای باشند. متاسفانه این فیلترها نسبتا سنگین هستند و رطوبت در بین لایه های این فلیترها جمع شده و شیشه عینک بخار می کند. علاوه بر آن بعضی از این عینکها برای استفاده راحت نیستند (توجه داشته باشید که نامناسب و ناراحت بودن این تجهیزات می تواند باعث این شود که کاربران از این وسایل ایمنی استفاده نکنند و این امر باعث بالارفتن ریسک خطر خواهد بود)
به هرجهت انواع مختلف عینک های محافظ چشم برای شرایط مختلف ساخته شده است. برای سطوح توان اپتیکی متوسط، عینکهای نوری با فیلتر پلاستیکی استفاده می شود که این نوع عینکها، به عنوان مثال از یک نوع پلی کربنات رنگی یا یک لایه جذبی یا بازتابی ساخته شده اند. برای توانهای بالاتر از شیشه های واقعی استفاده می شود. شیشه در برابر نور لیزر و همچنین در برابر خراشیدگی مقاومت بهتری دارد ولی در برابر شوکهای مکانیکی بسیار ضعیف است. علی رغم وجود این ضعف، این عینکها به دلیل انتقال بهتر نور مرئی پیشنهاد می شود. علاوه بر موارد ذکر شده محصولات ترکیبی دیگری وجود دارد که شامل لایه شیشه و لایه های پلیمر است. پوشش‌دهی‌های خاص از تکه تکه شدن شیشه فیلتر زمانی که تحت تاثیر نور شدید ترک می خورد، جلوگیری می کند.
جدا از جنس فیلتر ها که می تواند شیشه ای یا پلاستیکی باشد قاب عینک هم از نظر ایمنی و محافظت در بر ابر پرتوهایی که از کنار یا عقب ساطع می شوند بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر این راحتی استفاده، ظاهر عینک، میدان دید و تیرگی آن از دیگر ویژگیهای یک عینک محافظ است.
انتخاب دقیق عینکی که مناسب با شرایط مختلف باشد از لحاظ ایمنی چشم بسیار مهم است و این انتخاب تحت تاثیر شرایط موجود، نوع لیزرهای مورد استفاده و محیط کار با لیزر است.
جدا از جنس فیلتر ها که می تواند شیشه ای یا پلاستیکی باشد قاب عینک هم از نظر ایمنی و محافظت در بر ابر پرتوهایی که از کنار یا عقب ساطع می شوند بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر این راحتی استفاده، ظاهر عینک، میدان دید و تیرگی آن از دیگر ویژگیهای یک عینک محافظ است.
انتخاب دقیق عینکی که مناسب با شرایط مختلف باشد از لحاظ ایمنی چشم بسیار مهم است و این انتخاب تحت تاثیر شرایط موجود، نوع لیزرهای مورد استفاده و محیط کار با لیزر است.